Vorige maand publiceerde het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) het rapport Inzichten in online haatspraak en discriminatie. Het onderzoekt – op basis van literatuurstudie en een grootschalige enquête – welke factoren bijdragen aan het verspreiden van online haat en discriminatie en hoe mensen op zulke berichten reageren.
Gevolgen van online haatspraak
Online haat en discriminatie blijken vergaande gevolgen te hebben. Getroffenen ervaren gevoelens van uitsluiting, angst, somberheid en zelfs depressieve klachten of suïcidale gedachten. Ook ondermijnt het vertrouwen binnen de samenleving. Mensen trekken zich terug, zowel online als offline. In ernstige gevallen kan online haat zelfs escaleren tot fysieke haatmisdrijven.
Wie verspreidt online haatspraak?
Het onderzoek toont dat verschillende sociaaldemografische kenmerken en persoonlijke opvattingen samenhangen met het al of niet verspreiden van online haatspraak en discriminatie. Mensen/groepen die minder geneigd zijn tot verspreiding zijn onder andere vrouwen, mensen met hbo-/wo-opleiding, politiek links georiënteerden, respondenten met een hogere mate van empathie en mensen met een kleur- en achtergrondblindheid. Ik kende dat niet, maar volgens het rapport is dat de opvatting dat kleur en achtergrond geen rol zouden moeten spelen in sociale en politieke kwesties. Dit ‘kleurenblindheid’-opvatting genoemd.
In z’n algemeenheid wordt gesteld dat mannen en mensen die zich online minder geremd voelen juist meer geneigd zijn om online haatspraak en discriminatie te verspreiden. Uit het onderzoek blijkt verder dat de meeste mensen discriminerende of haatdragende berichten online wel degelijk als zodanig herkennen. Toch ontstaan slechts zelden concrete acties uit deze herkenning: de meerderheid negeert dergelijke berichten in plaats van bijvoorbeeld te melden of erop te reageren.
Wat kan er met deze inzichten?
KIS benadrukt dat de bevindingen van nut kunnen zijn bij de ontwikkeling van beleid en interventies. Het adviseert om gerichte interventies te ontwerpen op basis van opleiding, empathie, politieke inslag en remming online. Daarnaast wil KIS een bewustwording te creëren en handelingsperspectieven aan te reiken voor mensen die discriminerende content zien, zodat ze daadwerkelijk in actie komen in plaats van wegkijken.
Download het rapport hier.