Gisteren organiseerde Euroforum een symposium over het nieuwe TV-kijken. Plaats van handeling was Beeld en Geluid in Hilversum, wat uiteraard een passend decor is voor dit onderwerp. Het nieuwe TV-kijken werd door een keur aan sprekers belicht, waarbij Erik-Jan Gelink als spreekstalmeester fungeerde. Belangrijkste vraag was natuurlijk of het nieuwe TV-kijken bestaat en hoe dat er dan uitziet. ‘De jongens van Bright’ beten het spits af met diverse kastjes en draadjes. Erwin van der Zande en David Lemereis experimenteerden er lustig op los en adviseerde de zaal wat wel en geen haalbare techniek is. Het zou te ver gaan om hun uitzending hier te herhalen, maar de Bright-demo’s bleken een mooie opmaat naar Pieter Vervoort van Philips.
Smart TV
Als de jongens van Bright een techniek of kastje haalbaar achten is het een mooie uitdaging voor producenten als Philips om dat te integreren in een consumentendevice. Vervoort liet een aantal van die devices zien, waarvan de laatste Philips-generatie is uitgerust met Smart TV. Dat is de productnaam waaronder Philips een groot aantal diensten heeft samengebracht in niet alleen TV’s, maar ook Blu Ray spelers. Eenvoudig toegang tot o.a. open internet, diverse portals, uitzending gemist en het video-aanbod van Videoland, plus een app voor de iPad of iPhone voor de bediening. En is dat duur? Nee! De nieuwe Blu Ray 5000-serie is volledig uitgerust met Smart TV en is voor € 149,- te koop in de winkel. Sluit je zo aan op je oude TV. Doen!
TV vanaf de bank
Niet nodig zegt Merien ten Houten (Iphion). Het nieuwe TV-kijken bestaat niet. Blijft allemaal hetzelfde. Alleen de achterkant van de TV verandert. Alles gaat over op IP, ook televisie. De kijker zal daar niet zoveel van merken. Belangrijker is het verschil tussen internet en TV. Dat is namelijk een bank. TV-kijken doe je veelal met meer mensen. Interactie op een TV-scherm is heel vervelend voor meekijkende huisgenoten. Interactie doe je volgens Ten Houten op je eigen scherm, niet op een TV-scherm. Goed punt!
Het nieuwe TV-kijken komt hoe dan ook uit Eindhoven. Philips met Smart TV en/of Ten Houten met Iphion. Iphion zorgt ervoor dat je TV-zenders overal kan kijken en dat er geen geografische barrières zijn. Het biedt alle zenders via internet aan in een eenvoudig te bedienen kastje. Nu nog alleen verkrijgbaar in Eindhoven, maar binnenkort hoopt Ten Houten via Brabant heel Nederland te kunnen veroveren. We zullen ‘zien’.
Kijken en betalen
Een ander aspect van het nieuwe TV-kijken werd belicht door Menno Bangma van TNO. Het onderzoekinstituut heeft onlangs een visiedocument voor de filmbranche afgeleverd, waarin veel aandacht voor video on demand (VOD). In de ogen van Bangma is VOD nog een sterk onderontwikkeld product. Het is veelal een niet-bewuste aankoop van consumenten omdat het in een pakket zit van een kabelaar. En er wordt pas gebruik van gemaakt als er helemaal niks meer op televisie is. En dan nog is men bijna niet bereid om te betalen voor een film. Bangma adviseert om het betaal- en kijkmoment los te koppelen en opteert zelfs voor het freemium model.
Frank Blenderman (Ernst & Young) doet met micropayments nog een duit in het zakje. De branche moet zich de vraag stellen wie, wanneer en waar er content wordt bekeken en hoe die content afgerekend moet worden. Zonder concreet te worden hamert Blenderman op het goed inrichten van een orderstraat, waarop alle mogelijke momenten afgerekend kan worden. Hoe? Daarvoor moet techniek aangepast en afgestemd worden op de nieuwe manier van gefragmenteerd video consumeren. “Ga naar een innovatief aanbod en zoek een betere positie in de waardeketen . . .”
Second Screen
Voor het nieuwe TV-kijken heb je ook nieuwe TV-programma’s nodig, dus maakte Matthias Scholten als directeur content bij RTL een uitstapje naar het nieuwe TV maken. Hij lichtte de talentenshows uit en liet de zaal zien dat elke camerabeweging van te voren is bedacht. Niks is toeval bij Idols, X-factor of The Voice. Emotie, daar gaat het om. Het liefst in verschillende lagen. Treffend is de vergelijking met de Soundmixshow, waarbij de kandidaten lineair voorbijtrokken. Dat kan nu niet meer. De kijker zal in slaap vallen. Kandidaten door elkaar monteren is het devies.
En het is fout om de talentenshows als liedjesprogramma’s te zien. Het zijn verhalenprogramma’s, waarbij de kijker wordt meegenomen in de verhalen van de kandidaten. Betrokkenheid, aspiratie en geloofwaardigheid. Om die aspecten te versterken is het kijken met een ‘second screen’ van wezenlijk belang. Op de bank met je tablet of smartphone. De introductie van Heartbeat is daar een mooi voorbeeld van. Heartbeat is een app waarmee je gedurende de uitzending van X-factor de hartslag van de kandidaten kan volgen. Beats me!
Het gaat volgens Scholten om ‘total experience’ waarbij TV alleen niet genoeg is. Via sociale netwerken als twitter, facebook, hyves en youtube probeert RTL een hoge mate van betrokkenheid te creëren en is het op zoek naar ambassadeurs voor de programma’s. En die ambassadeurs moeten beloond worden met exclusief beeldmateriaal. Short clips. Oh oh Cherso en Tirol heeft zelfs een extra cameraploeg naast de reguliere filmploeg die alleen maar short clips produceert voor online.
En daar waar je vroeger de volgende dag bij de koffie-automaat over de programma’s van gisteravond stond te kletsen heb je nu een realtime koffie-automaatmoment op de bank met je second screen.
Wetenschap
TV maken is geen wetenschap, maar het was aardig om te zien dat de wetenschap de successen van RTL kan verklaren. Aan het eind van de dag werd het podium namelijk vrijgemaakt voor neurowetenschapper Martin de Munnik, die verbonden is aan Neurensics. Dat is het bureau waar Sanoma bij tijd en wijle lezeressen in de scanner laat glijden.
Gemiddeld nemen we volgens De Munnik 500 miljoen beslissingen per dag, waarvan geen enkele bewust. Alleen van 5% van de beslissingen weten we dat we ze genomen hebben, maar elke beslissing is emotioneel. Er komt geen ratio aan te pas. En die emoties kan je meten in een fMRI-scanner. De Munnik doet dat dan ook en volgt hierbij een vereenvoudigd model van de Maslow-pyramide: survive, reproduce and dominate. Of zoals De Munnik het vertaalt: eten, sex en macht. Zo eenvoudig werkt het brein en daar kun je gebruik van maken in de reclame en in de media.
Neem deze twee commercials van de Renault Clio. De één werkt wel en de andere niet.
Belangrijke ontdekking in het hoofd is de aanwezigheid van spiegelneuronen. Sinds enkele jaren weet men van het bestaan en deze neuronen kunnen aan- en uitgezet worden. Spiegelneuronen kunnen aangaan als we iets begeerlijks zien op bijvoorbeeld televisie. Het kan leiden tot lustgevoelens of kopieergedrag. Vooral dat laatste is belangrijk in de eerste levensjaren als we nog veel moeten leren van onze ouders. Maar ook gapen is een verschijnsel waarbij wel kopieergedrag kunnen vertonen. Het schijnt zelfs dat honden dat van hun baasje over kunnen nemen.
Terug naar televisie. Volgens De Munnik en de scanmetingen is het zo dat het succes en de betrokkenheid van het programma kunnen afstralen op de commercials die je in en rond zo’n programma uitzendt. Dat is op zich positief, maar andersom is het ook zo dat alle boosheid van een commercial break wordt opgevangen door de eerste commercial in die break. Dan werkt het dus averechts. Zeker met de wetenschap dat daar meestal een toeslag voor betaald wordt door adverteerders.
Conclusie
De Munnik bracht een vermakelijk slot na een dag van veel presentaties en invalshoeken. Conclusie is dat het nieuwe TV-kijken voorlopig bestaat uit een veranderende distributie (IP) en het gebruik van een second screen. TV-kijken was altijd al een sociale bezigheid, maar beperkte zich tot voor kort tot de huiskamer. Maar met de toevoeging van de sociale netwerken is TV-kijken verworden tot een metasociale activiteit. Daarbij is het juist weer handig dat we allemaal op hetzelfde moment kijken, waardoor uitgesteld kijken weer wat aan belang inlevert.